نورالهدی

فلسفه زیارت قبورمسلمین

زیارت اهل قبور موجب عبرت گرفتن زائرمی شود وبرای اندکی هم که باشد او را از غفلت وبی خبری رها ساخته و این پیام را می دهد که توهم به ما ملحق خواهی شد وآنچه به فریاد تو خواهد رسید عمل صالح وتقوای توست.
زیارت قبور مؤمنین و دعا در حق آنان وقرائت قران برای انان باعث خوشحالی وهمچنین موجب بخشش ومغفرت انان می گردد. اگر حقی از آنان به گردن ما باشد بوسیله دعا وزیارت گوشه ای از حق آنان ادا می شود. زیارت ما رتباط با ارواح مؤمنین وگریه بر مزار آنان ارامش روحی روانی بر انسان حاکم می شود. زیارت علاوه بر این که برای مرده ثمر بخش است ، زائر هم مورد رحمت وبخشش الهی قرار می گیرد.

زیارت صالحین، ثواب زیارت ائمه را دارد
الرَّازِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ ع يَقُولُ مَنْ لَمْ يُقَدِّرْهُ أَنْ يَزُورَنَا فَلْيَزُرْ صَالِحِي مَوَالِينَا- يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ زِيَارَتِنَا وَ مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى صِلَتِنَا فَلْيَصِلْ عَلَى صَالِحِي مَوَالِينَا يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ صِلَتِنَا
عمرو بن عثمان الرّازى گفت: از ابا الحسن الاوّل عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:كسى كه نمى‏تواند ما را زيارت كند پس دوستان صالح و شايسته ما را زيارت كند كه ثواب زيارت ما برايش نوشته مى‏شود و كسى كه بر احسان به ما قادر نباشد پس به دوستان شايسته و صالح ما احسان كند كه ثواب احسان به ما برايش نوشته مى‏شود
كامل الزيارات-ترجمه ذهنى تهرانى، باب105 ح1ص:958

نسبت به مردگان باوفا باشید
نسبت به مردگان با وفا باش، و حال كه رشته اميدوارى ميان تو و آنان گسسته است، نسبت به آنان كوتاهى مكن، و به ياد آور كه خداوند سبحان- جلّ جلاله- در برابر اين وفادارى، چندين برابر آنچه را كه آرزو دارى، و چندين برابر اخوّتى كه ميان تو و زندگان است، عطا مى‏فرمايد. و اگر با اين وجود باز نسبت به بذل و بخشش خداوند بى‏اعتنايى كنى، اين نشانگر آن است كه شايد اصلا گفتار و وعده الهى را تصديق ننموده‏اى.
ادب حضور ص167
هنگام دعا حتمأ سر قبر اموات بروید
بعضی افراد اعتقادشان بر این است که دعا وقران برای میت را در خانه هم می توان انجام داد. ولی با ید توجه داشت که روح میت با قبر خود در ارتباط است وزیارت اموات بر سر مزارشان تأثیر بیشتری دارد مخصوصاً زیارت قبور پدر ومادروبعد از مدتی که از مرگ آنها گذشت اموات وپدر ومادر را فراموش کرده و …انگار که آنان با مردن واقعاٍ فانی شده اند ودیگر هیچ نیازی به ما ندارند در صورتی که هرگاه انسان ازدنیا می رود به بستگان خود محتاج تر است تا آن موقع که زنده بود. چرا که پرونده اعمال او بسته ودستش از دنیا کوتاه شده است وچشم به بازماندگان دوخته تا شاید خیراتی برایش بفرستیم مخصوصاً پدر ومادر که ازهمه سزاوارترند.

غیبت نکنیم

آيت الله بهجت :
از ما، عمل چنداني نخواسته اند! مهم تر از عمل کردن، “عمل نکردن” است!
تقوا يعني “عمل گناه را مرتکب نشدن!همه ميپرسند چه کار کنيم؟
من ميگويم: بگوييد چه کار نکنيم؟و پاسخ اينست:
گــــــــنــــــــــــاه نــــکــنــيــد.
شاه کليد اصلي رابطه با خدا ” گــنــاه نــکــردن ” است

آنچه بعد از مرگ قرین انسان است

شش چیز پس از مرگ سود می دهد
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سِتُّ خِصَالٍ يَنْتَفِعُ بِهَا الْمُؤْمِنُ بَعْدَ مَوْتِهِ وَلَدٌ صَالِحٌ یسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يَقْرَأُ فِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ سُنَّةٌ حَسَنَةٌ يُؤْخَذُ بِهَا بَعْدَه
امام ششم فرمود مؤمن پس از مرگ خود از شش خصلت سود مى‏برد فرزند نيكى كه برايش آمرزش خواهد، قرآنى كه از او بماند و تلاوت شود، چاه آبى كه كنده، درختى كه كاشته، آبى كه وقف كرده كردار نيكى كه رواج داده و پس از مرگش از او پيروى مى‏شود.
الخصال ، شیخ صدوق ،ج:1 ص: 288ح:7 ترجمه کمره ای
آنچه باقیّات وصالحات می ماند
قَالَ الصَّادِقُ ع سِتَّةٌ يَلْحَقْنَ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَلَدٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يُخَلِّفُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ سُنَّةٌ يُؤْخَذُ بِهَا مِنْ بَعْدِهِ‏
555- امام صادق عليه السّلام فرمود: شش چيز است كه ثواب آن پس از مرگ بمؤمن ميرسد: يكى فرزندى كه از خود بجاى گذارد و او برايش طلب مغفرت كند، و ديگر مصحفى كه از او بجا ماند اعمّ از قرآن يا ساير كتب مفيده كه هر كه تلاوت كند يا مطالعه نمايد و از آن سود برد ثوابش به او رسد، و ديگر درختى كه آن را بنشاند بقصد اينكه مردم از آن منتفع شوند يا بقصد قربت وقف نمايد و ديگر آبى كه بقصد قربت جارى كند مثل ايجاد نهر و حفر كاريز و غيره و آن را وقف كند تا مسلمانان از آن بهره‏مند شوند، و ديگر چاهى كه شخص در بيابانها حفر كند، و بالاخره سنّتى كه شخص از خود باقى گذارد و پس از او ديگران به وى تأسى كرده آن را ادامه دهند.
من لا يحضره الفقيه-ترجمه غفارى، ج‏1، ص:267
سه دوست از پی انسان می روند
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ : قَالَ عَلِيٌّ ع إِنَّ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ، ثَلَاثَةَ أَخِلَّاءَ فَخَلِيلٌ يَقُولُ أَنَا مَعَكَ حَيّاً وَ مَيِّتاً وَ هُوَ عَمَلُهُ وَ خَلِيلٌ يَقُولُ لَهُ أَنَا مَعَكَ إِلَى. بَابِ قَبْرِكَ ثُمَّ أُخَلِّيكَ وَ هُوَ وَلَدُهُ وَ خَلِيلٌ يَقُولُ لَهُ أَنَا مَعَكَ إِلَى أَنْ تَمُوتَ وَ هُوَ مَالُهُ فَإِذَا مَاتَ صَارَ لِلْوَارِث‏
امام فرمود : ( سه چیز از پی انسان می روند)دوستان سه‏اند، دوستى كه مي گويد من در زندگى و مرگ با تو هستم و آن كردار اوست، دوستى است كه مي گويد من تا لب گور با تو هستم سپس تو را رها كنم و آن فرزند است. دوستى كه مي گويد تا دم مرگ با تو هستم و آن دارائى است كه چون مُرد به وارث ميگردد.
الخصال ، شیخ صدوق ،ج:1 ص: 130ح:81 ترجمه کمره ای
اعمال وحسنات مؤمن
پیامبر خدا فرمود: از اعمال وحسنات مؤمن، آنچه پس از مرگ (ثوابش ) به او می رسد ، دانشی است که تعلیم دهد ومنتشرکند ، یا فرزند صالحی که از خود بر جای گذارد ، یا مصحفی که به ارث گذارد یا مسجدی که بسازد ، یا خانه ای که برای مسافران بسازد ، یانهری که حفر کند، یا صدقه ای که در زمان تندرستی وحیات از دارایی خود برقرار سازد (ثواب اینها ) بعد از مرگش به او می رسد.
میزان الحکمة ج11ح19384
چهار کس اند که بعد از مردن اجر کارشان به آنها می رسد
پیامبر خدا فرمود :چهار کس اند که بعد از مردن نیز همچنان اجر کارشان به آنها می رسد : مردی که در حال مرز داری (جهاد) در راه خدا بمیرد ، ومردی که دانشی را آموزش دهد تا زمانی که به آن دانش عمل شود اجرش به او می رسد ومردی که صدقه ای بر قرار سازد ، تا زمانی که آن صدقه بر جا ومستمّر است اجرش به او می رسد ومردی که فرزند صالحی به یادگار گذارد وآن فرزند برایش دعا کند.
میزان الحکمة ج11ح19385

صبربه تنهایی حمایت می کند
عنه صلّى اللَّه عليه و آله: «يؤتى الرجل في قبره بالعذاب فاذا أوتي من قبل رأسه دفعه تلاوة القرآن و اذا اوتي من بين يديه دفعته الصّدقة و اذا اوتي من قبل رجليه دفع مشيه الى المسجد و الصّبر حجزه يقول: امّا لو رايت خللا لكنت صاحبه.» «و في لفظ آخر اذا دخل الرّجل القبر قامت الصّلوة عن يمينه و الزّكاة عن شماله و البرّ يظلّ عليه و الصّبر بناحية يقول: دونكم صاحبي فانّي من ورائه يعني ان استطعتم ان تدفعوا عنه العذاب و الّا فأنا اكفيكم ذلك و ارفع عنه العذاب».
پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله هم چنين فرمود: «چون مرد را در قبرش مى‏گذارند عذاب داخل قبر او مى‏شود وقتى مى‏خواهد از طرف سر آن مرد وارد شود تلاوت قرآن جلوى عذاب را مى‏گيرد، وقتى مى‏خواهد از طرف صورتش وارد شود صدقه جلوى عذاب را مى‏گيرد و آن را بر مى‏گرداند. وقتى مى‏خواهد از طرف پاهاى آن مرد وارد شود راه رفتن او به سوى مسجد جلويش را مى‏گيرد و صبر نيز جلوى عذاب را مى‏گيرد و مى‏گويد: اگر ببينم كه شما نتوانيد از صاحبم حمايت كنيد خودم به تنهايى از او حمايت و دفاع مى‏كنم.»

باز هم صبر
در حديث ديگر آمده است كه چون مرد داخل قبر مى‏شود، نماز طرف راست و زكات طرف چپش مى‏ايستند و احسان بر سرش سايه مى‏افكند و صبر در طرفى دورتر از آنها است چون دو فرشته‏اى كه متصدى سؤال از آن مرد هستند وارد مى‏شوند صبر به نماز و زكات و احسان مى‏گويد: مواظب رفيق خود باشيد و اگر نتوانستيد عذاب را از او دور كنيد من به تنهايى از او دفاع مى‏كنم و عذاب را از او بر طرف مى‏سازم.
فروع کافی ج5 کتاب جنائز ح4707ص:592

عمل همراه توست اگر دوست خدا باشی
امير مؤمنان عليه السّلام روايت كرده كه فرموده است: «فرزند آدم چون در واپسين روز از روزهاى دنيا و نخستين روز از روزهاى آخرت قرار گيرد مال و فرزند و عملش براى او مجسّم مى‏شود. او به مالش توجّه مى‏كند و مى‏گويد: به خدا سوگند من بر تو بسيار حريص و بخيل بودم، اينك چه كمكى براى من دارى؟ مى‏گويد: كفنت را از من بگير. سپس به فرزندانش رو مى‏كند و مى‏گويد: به خدا سوگند من دوستدار و نگهدار شما بودم، اكنون چه كمكى براى من داريد؟ پاسخ مى‏دهند: ما تو را به حفره‏ات مى‏رسانيم و در آن تو را دفن مى‏كنيم؛ سپس به عملش توجّه مى‏كند و مى‏گويد: به خدا سوگند من به تو رغبت نداشتم و تو بر من گران بودى؛ اكنون تو را به من چه كمكى است؟ مى‏گويد: من در گورت و در روزى كه برانگيخته مى‏شوى و تا آنگاه كه من و تو را بر پروردگارت عرضه مى‏كنند همنشين تو هستم.» فرمود: اگر ميّت دوست خدا باشد
راه روشن، ج‏8، ص: 361

عمل شايسته
شخصى نزد او(میّت) مى‏آيد كه از همه خوشبوتر و نيكروتر و لباسش فاخرتر است و مى‏گويد: مژده باد تو را به روح و ريحان و نعمتهاى بهشت و مقدم تو نيكوترين مقدم باد، به او مى‏گويد: تو كيستى، پاسخ مى‏دهد: من عمل شايسته تو هستم كه از دنيا به بهشت كوچ كرده‏ام. او غسل دهنده خود را مى‏شناسد و حمل كننده‏اش را سوگند مى‏دهد كه در حمل او شتاب كند، هنگامى كه وارد گورش مى‏كنند دو فرشته قبر با موهايى افراشته و گامهايى كه زمين را مى‏شكافد و آوازى همچون غرّش رعد و چشمانى مانند برق جهنده نزد او مى‏آيند و به او مى‏گويند: پروردگار تو كيست؟ و دين تو چيست؟ و پيامبر تو كيست؟ پاسخ مى‏دهد: اللّه پروردگار من و اسلام دين من محمّد پيامبر من است. به او مى‏گويند: خداوند تو را در آنچه دوست مى‏دارى و بدان خشنودى پايدار بدارد، و اين قول خداوند است كه فرموده است:
«يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ» سپس قبر او را تا آن حدّ كه چشمش مى‏بيند وسعت مى‏دهند و پس از آن درى به سوى بهشت باز مى‏كنند و بعد از آن به او مى‏گويند: خوشحال و آسوده مانند جوان نازپرورده بخواب: شاید راه روشن بلشد

قرین توبا تو دفن می شود
قیس بن عاصم گوید: با جمعی از قبیله بین تمیم بر پیامبرخدا ص وارد شدیم پس به خدمت آن حضرت در آمدیم «صلصال بن دلهمس» در خدمتش بود پس به او گفتم : ای پیامبر خدا ! ما راموعظت فرما تا بهره مند شویم. ما مردمی هستیم بادیه نشین . در بیابانها به سر می بریم . پس رسول خدا فرمودند :ای قیس ! همراه عزّت، ذلّت هم وجود دارد، وبا زندگی مرگی هست ، وبا دنیا آخرتی نیز وجود دارد ، وبر هر چیز رقیب ونگهبانی هست، وبر هر عملی حسابگری، وبر هر اجل ومقدّر واندازه ای. وتو ای قیس! ناچار هستی که قرینی داشته باشی که با تو دفن شود و او زنده است . با او دفن می شوی در حالی که تو مرده ای . اگر کریم باشد ، تورا اکرام واحترام می کند، واگر لئیم و پست باشد، تو را پست خواهد ساخت . او محشور نمی شود، مگر با تو در روز قیامت، و تو نیز محشور نمی شوی مگر با او، واز تو سؤال نمی کنند مگر از نیکی وزشتی او، پس مگردان او را مگر صالح وپسندیده، زیرا اگر پسندیده باشد ، با او انس خواهی گرفت، واز صحبت او محظوظ وبهره مند خواهی شد، واگر فاسد وناپسند باشد، وحشت و رمیدگی تو از او خواهد بود وآن عمل وکردار توست.
اربعین شیخ بهایی ص478