آنچه بعد از مرگ قرین انسان است
آنچه بعد از مرگ قرین انسان است
شش چیز پس از مرگ سود می دهد
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سِتُّ خِصَالٍ يَنْتَفِعُ بِهَا الْمُؤْمِنُ بَعْدَ مَوْتِهِ وَلَدٌ صَالِحٌ یسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يَقْرَأُ فِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ سُنَّةٌ حَسَنَةٌ يُؤْخَذُ بِهَا بَعْدَه
امام ششم فرمود مؤمن پس از مرگ خود از شش خصلت سود مىبرد فرزند نيكى كه برايش آمرزش خواهد، قرآنى كه از او بماند و تلاوت شود، چاه آبى كه كنده، درختى كه كاشته، آبى كه وقف كرده كردار نيكى كه رواج داده و پس از مرگش از او پيروى مىشود.
الخصال ، شیخ صدوق ،ج:1 ص: 288ح:7 ترجمه کمره ای
آنچه باقیّات وصالحات می ماند
قَالَ الصَّادِقُ ع سِتَّةٌ يَلْحَقْنَ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَلَدٌ يَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ يُخَلِّفُهُ وَ غَرْسٌ يَغْرِسُهُ وَ صَدَقَةُ مَاءٍ يُجْرِيهِ وَ قَلِيبٌ يَحْفِرُهُ وَ سُنَّةٌ يُؤْخَذُ بِهَا مِنْ بَعْدِهِ
555- امام صادق عليه السّلام فرمود: شش چيز است كه ثواب آن پس از مرگ بمؤمن ميرسد: يكى فرزندى كه از خود بجاى گذارد و او برايش طلب مغفرت كند، و ديگر مصحفى كه از او بجا ماند اعمّ از قرآن يا ساير كتب مفيده كه هر كه تلاوت كند يا مطالعه نمايد و از آن سود برد ثوابش به او رسد، و ديگر درختى كه آن را بنشاند بقصد اينكه مردم از آن منتفع شوند يا بقصد قربت وقف نمايد و ديگر آبى كه بقصد قربت جارى كند مثل ايجاد نهر و حفر كاريز و غيره و آن را وقف كند تا مسلمانان از آن بهرهمند شوند، و ديگر چاهى كه شخص در بيابانها حفر كند، و بالاخره سنّتى كه شخص از خود باقى گذارد و پس از او ديگران به وى تأسى كرده آن را ادامه دهند.
من لا يحضره الفقيه-ترجمه غفارى، ج1، ص:267
سه دوست از پی انسان می روند
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ : قَالَ عَلِيٌّ ع إِنَّ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ، ثَلَاثَةَ أَخِلَّاءَ فَخَلِيلٌ يَقُولُ أَنَا مَعَكَ حَيّاً وَ مَيِّتاً وَ هُوَ عَمَلُهُ وَ خَلِيلٌ يَقُولُ لَهُ أَنَا مَعَكَ إِلَى. بَابِ قَبْرِكَ ثُمَّ أُخَلِّيكَ وَ هُوَ وَلَدُهُ وَ خَلِيلٌ يَقُولُ لَهُ أَنَا مَعَكَ إِلَى أَنْ تَمُوتَ وَ هُوَ مَالُهُ فَإِذَا مَاتَ صَارَ لِلْوَارِث
امام فرمود : ( سه چیز از پی انسان می روند)دوستان سهاند، دوستى كه مي گويد من در زندگى و مرگ با تو هستم و آن كردار اوست، دوستى است كه مي گويد من تا لب گور با تو هستم سپس تو را رها كنم و آن فرزند است. دوستى كه مي گويد تا دم مرگ با تو هستم و آن دارائى است كه چون مُرد به وارث ميگردد.
الخصال ، شیخ صدوق ،ج:1 ص: 130ح:81 ترجمه کمره ای
اعمال وحسنات مؤمن
پیامبر خدا فرمود: از اعمال وحسنات مؤمن، آنچه پس از مرگ (ثوابش ) به او می رسد ، دانشی است که تعلیم دهد ومنتشرکند ، یا فرزند صالحی که از خود بر جای گذارد ، یا مصحفی که به ارث گذارد یا مسجدی که بسازد ، یا خانه ای که برای مسافران بسازد ، یانهری که حفر کند، یا صدقه ای که در زمان تندرستی وحیات از دارایی خود برقرار سازد (ثواب اینها ) بعد از مرگش به او می رسد.
میزان الحکمة ج11ح19384
چهار کس اند که بعد از مردن اجر کارشان به آنها می رسد
پیامبر خدا فرمود :چهار کس اند که بعد از مردن نیز همچنان اجر کارشان به آنها می رسد : مردی که در حال مرز داری (جهاد) در راه خدا بمیرد ، ومردی که دانشی را آموزش دهد تا زمانی که به آن دانش عمل شود اجرش به او می رسد ومردی که صدقه ای بر قرار سازد ، تا زمانی که آن صدقه بر جا ومستمّر است اجرش به او می رسد ومردی که فرزند صالحی به یادگار گذارد وآن فرزند برایش دعا کند.
میزان الحکمة ج11ح19385
صبربه تنهایی حمایت می کند
عنه صلّى اللَّه عليه و آله: «يؤتى الرجل في قبره بالعذاب فاذا أوتي من قبل رأسه دفعه تلاوة القرآن و اذا اوتي من بين يديه دفعته الصّدقة و اذا اوتي من قبل رجليه دفع مشيه الى المسجد و الصّبر حجزه يقول: امّا لو رايت خللا لكنت صاحبه.» «و في لفظ آخر اذا دخل الرّجل القبر قامت الصّلوة عن يمينه و الزّكاة عن شماله و البرّ يظلّ عليه و الصّبر بناحية يقول: دونكم صاحبي فانّي من ورائه يعني ان استطعتم ان تدفعوا عنه العذاب و الّا فأنا اكفيكم ذلك و ارفع عنه العذاب».
پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله هم چنين فرمود: «چون مرد را در قبرش مىگذارند عذاب داخل قبر او مىشود وقتى مىخواهد از طرف سر آن مرد وارد شود تلاوت قرآن جلوى عذاب را مىگيرد، وقتى مىخواهد از طرف صورتش وارد شود صدقه جلوى عذاب را مىگيرد و آن را بر مىگرداند. وقتى مىخواهد از طرف پاهاى آن مرد وارد شود راه رفتن او به سوى مسجد جلويش را مىگيرد و صبر نيز جلوى عذاب را مىگيرد و مىگويد: اگر ببينم كه شما نتوانيد از صاحبم حمايت كنيد خودم به تنهايى از او حمايت و دفاع مىكنم.»
باز هم صبر
در حديث ديگر آمده است كه چون مرد داخل قبر مىشود، نماز طرف راست و زكات طرف چپش مىايستند و احسان بر سرش سايه مىافكند و صبر در طرفى دورتر از آنها است چون دو فرشتهاى كه متصدى سؤال از آن مرد هستند وارد مىشوند صبر به نماز و زكات و احسان مىگويد: مواظب رفيق خود باشيد و اگر نتوانستيد عذاب را از او دور كنيد من به تنهايى از او دفاع مىكنم و عذاب را از او بر طرف مىسازم.
فروع کافی ج5 کتاب جنائز ح4707ص:592
عمل همراه توست اگر دوست خدا باشی
امير مؤمنان عليه السّلام روايت كرده كه فرموده است: «فرزند آدم چون در واپسين روز از روزهاى دنيا و نخستين روز از روزهاى آخرت قرار گيرد مال و فرزند و عملش براى او مجسّم مىشود. او به مالش توجّه مىكند و مىگويد: به خدا سوگند من بر تو بسيار حريص و بخيل بودم، اينك چه كمكى براى من دارى؟ مىگويد: كفنت را از من بگير. سپس به فرزندانش رو مىكند و مىگويد: به خدا سوگند من دوستدار و نگهدار شما بودم، اكنون چه كمكى براى من داريد؟ پاسخ مىدهند: ما تو را به حفرهات مىرسانيم و در آن تو را دفن مىكنيم؛ سپس به عملش توجّه مىكند و مىگويد: به خدا سوگند من به تو رغبت نداشتم و تو بر من گران بودى؛ اكنون تو را به من چه كمكى است؟ مىگويد: من در گورت و در روزى كه برانگيخته مىشوى و تا آنگاه كه من و تو را بر پروردگارت عرضه مىكنند همنشين تو هستم.» فرمود: اگر ميّت دوست خدا باشد
راه روشن، ج8، ص: 361
عمل شايسته
شخصى نزد او(میّت) مىآيد كه از همه خوشبوتر و نيكروتر و لباسش فاخرتر است و مىگويد: مژده باد تو را به روح و ريحان و نعمتهاى بهشت و مقدم تو نيكوترين مقدم باد، به او مىگويد: تو كيستى، پاسخ مىدهد: من عمل شايسته تو هستم كه از دنيا به بهشت كوچ كردهام. او غسل دهنده خود را مىشناسد و حمل كنندهاش را سوگند مىدهد كه در حمل او شتاب كند، هنگامى كه وارد گورش مىكنند دو فرشته قبر با موهايى افراشته و گامهايى كه زمين را مىشكافد و آوازى همچون غرّش رعد و چشمانى مانند برق جهنده نزد او مىآيند و به او مىگويند: پروردگار تو كيست؟ و دين تو چيست؟ و پيامبر تو كيست؟ پاسخ مىدهد: اللّه پروردگار من و اسلام دين من محمّد پيامبر من است. به او مىگويند: خداوند تو را در آنچه دوست مىدارى و بدان خشنودى پايدار بدارد، و اين قول خداوند است كه فرموده است:
«يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ» سپس قبر او را تا آن حدّ كه چشمش مىبيند وسعت مىدهند و پس از آن درى به سوى بهشت باز مىكنند و بعد از آن به او مىگويند: خوشحال و آسوده مانند جوان نازپرورده بخواب: شاید راه روشن بلشد
قرین توبا تو دفن می شود
قیس بن عاصم گوید: با جمعی از قبیله بین تمیم بر پیامبرخدا ص وارد شدیم پس به خدمت آن حضرت در آمدیم «صلصال بن دلهمس» در خدمتش بود پس به او گفتم : ای پیامبر خدا ! ما راموعظت فرما تا بهره مند شویم. ما مردمی هستیم بادیه نشین . در بیابانها به سر می بریم . پس رسول خدا فرمودند :ای قیس ! همراه عزّت، ذلّت هم وجود دارد، وبا زندگی مرگی هست ، وبا دنیا آخرتی نیز وجود دارد ، وبر هر چیز رقیب ونگهبانی هست، وبر هر عملی حسابگری، وبر هر اجل ومقدّر واندازه ای. وتو ای قیس! ناچار هستی که قرینی داشته باشی که با تو دفن شود و او زنده است . با او دفن می شوی در حالی که تو مرده ای . اگر کریم باشد ، تورا اکرام واحترام می کند، واگر لئیم و پست باشد، تو را پست خواهد ساخت . او محشور نمی شود، مگر با تو در روز قیامت، و تو نیز محشور نمی شوی مگر با او، واز تو سؤال نمی کنند مگر از نیکی وزشتی او، پس مگردان او را مگر صالح وپسندیده، زیرا اگر پسندیده باشد ، با او انس خواهی گرفت، واز صحبت او محظوظ وبهره مند خواهی شد، واگر فاسد وناپسند باشد، وحشت و رمیدگی تو از او خواهد بود وآن عمل وکردار توست.
اربعین شیخ بهایی ص478